فرو ریختن سازه های فضاکار
نکته بسیار مهم در باربری سازه فضاکار ، توجه به اعضای بحرانی می باشد.
کمانش معمولا به صورت ناپایداری یک یا چند عضو شروع می شود.
کمانش یک عضو ممکن است اثر موضعی داشته و در مواردی این ناپایداری می تواند اثر فزاینده داشته باشد.
دو عامل از مهمترین ملاحظات سازه ای در طراحی اعضای خرپای فضایی،
کمانش اعضای فشاری و اعضای مهاری جان و نیز طراحی گره ها برای تاثیر و کارایی
در انتقال نیروهای محوری بین اعضا و گره ها برای به حداقل رساندن تاثیر خمش ثانویه است.
بارگذاری بیش از حد یکی از اعضای فوقانی ممکن است موجب کمانش شود
و نیرویی که قبلا توسط این عضو انتقال می یافت، به اعضای فوقانی مجاور انتقال یابد.
در واقع این که شکست یک عضو باعث شکست کلی شود
و یا با باز پخش نیرو در اعضا دیگر پایداری خود را حفظ کند، بستگی به موقعیت عضو دارد.
فرو ریختن سازه های فضاکار
اعضای قطری به جز آنهایی که مستقیما بر روی تکیه گاه ها قرار دارند،
معمولا بحرانی نیستند و قبل از خرابی کلی ممکن است چند عضو قطری دچار کمانش شود،
ظرفیت پس از کمانش سازه کم و پیامد آن، خرابی کلی است.
در سایر فرم های سازه های فضاکار نیز ممکن است فروریزی اتفاق بیوفتد.
مثلا در سازه های چلیکی ممکن است ناپایداری در امتداد یک حلقه ( محیطی ) بروز نموده و باعث ناپایداری کلی سازه شود.
کمانش در گنبدها نیز با توجه به توزیع نیروها در سطح گنبد،
ممکن است در اعضای فوقانی که تحت فشار هستند اتفاق افتاده و سبب فروریختن سازه شود.
مقاومت در برابر آتش سوزی سازه های فضاکار
در سازه ساختمان های رایج، ممکن است
تمام یا بیشتر اعضا به صورت بحرانی برای اجرای مناسب تمام ( یا بخشی ) از سازه مورد توجه قرار گیرند .
بنابراین،بیشتر اعضا باید به طور مناسبی حفاظت شوند.
شبکه فضایی اغلب در ساخت بام مکان هایی که به مقاومت در برابر حریق نیازی ندارند، به کار می رود.
اگرچه زمانی که به مقاومت در برابر حریق نیازی ندارند، به کار می رود.
اگر چه زمانی که از این نوع سیستم ها برای نگهداری کف ها استفاده می شود،
در صورتی که سازه به صورت نمایان باشد، به محافظت در برابر آتش سوزی نیاز دارند.
چنین محافظتی به علت تعداد زیاد اعضا و سطوح بزرگ اعضای شبکه های فضایی اقتصادی نیست.
ولی پوشش های مقاوم در برابر حریق می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
در بیشتر کشورها از مدل های استاندارد آتش به منظور سنجش تاثیر آتش بر ساختمان ها استفاده می شود.
در این مدل ها عوامل زیادی وجود دارند
که شدت آتش سوزی در یک قسمت ساختمان و تاثیر آتش بر سازه آن را تعیین می کنند. مهم ترین این عوامل به شرح زیرند:
- بار آتش و توزیع آ« در یک قسمت
- مشخصات حرارتی قسمت های مرزی
- هندسه قسمت ها
- مساحت، موقعیت و شکل بازشوها در مرزها
- سرعت تهویه
- انتقال حرارت در قسمت های مختلف
بنابراین در آتش سوزی فقط قسمتی از سازه مشبک فضایی در ناحیه بحرانی قرار می گیرد.
اگر این ناحیه در جای قرار گیرد که اعضا، بارها سنگین را تحمل می کنند
یا در جایی که توزیع مجدد بار اعضا منجر به فروریختن سازه می شود، سازه آسیب پذیر است.
سازه مشبک فضایی با تکیه گاه در گوشه ها در آتش سوزی بسیار آسیب پذیرتر است.
برای جذب انبساط شبکه فضایی در آتش باید از اعضای باربر لغزنده استفاده شود.
برای تامین مقاومت سازه های مشبک فضایی از نوع آلومینیومی،
باید به آیین نامه های اجرایی سازه های مشبک فضایی آلومینیومی مراجعه کرد.
برای سازه های چوبی، تمهیدات کافی برای محافظت از عناصر اصلی سازه از چوب با اجرای پوشش مناسب ضروری است.