برای تعیین فاصله بین درزهای انبساط
در ساختمانهای فلزی، در مواردی که در محاسبات آنها هیچگونه تنش حاصل از درجه حرارت در نظر گرفته نشود می توان از جدول زیر استفاده نمود.
وقتی که در فاصله بین دو مقطع حدی انبساط یک ساختمان، از کشش ها یا مهاربندی قائم استفاده می کنیم،
فاصله مرکز تا مرکز آنها نباید از 50 متر برای ساختمان و 30 متر برای سالنهای روباز بیشتر باشد .
وقتی که ستونهای بتن مسلح پیش تنیده مورد استفاده قرار می گیرد، فاصله درزهای انبساط نباید از 60 متر بیشتر شود
و برای دیوارهای باربر آجری فاصله درزهای انبساط از 40 تا 60 متر نباید بیشتر گردد.
بهترین روش ایجاد درز انبساط استفاده از یک محور با ستونهای دوبله است،
که در محل درزهای انبساط به فاصله کافی و موثر کنار یکدیگر قرار داده شده باشند.
بیشتر آیین نامه های ساختمانی دارای محدودیت هایی در مورد محل و فاصله دیوارهای ضد آتش Fire wallمی باشند.
این دیوارها اغلب می توانند در محل استفرار درزهای انبساط باشند.
در این حالت احتیاج است که جزئیات درزها کاملا بررسی و مقایسه شوند.
به غیر از ستون دوبله برای درزهای انبساط غالبا از عناصر لغزان با اصطحکاک کم استفاده می شود.
این سیستم ها هرگز کاملا آزاد نبوده و تا حدی در مقابل حرکت مقاومت می کنند.
تجربه نشان داده است که این سیستم ها قابل اعتماد نمی باشند.
توصیه های AISEدر گذارش فنی شماره 13
در ساختمانهایی که در معرض خطر های ناشی از تغییرات درجه حرارت قرار می گیرند
پیشهاد می کند که حما درزهای انبساط تعبیه شود.
این درزهای انبساط باید تقریبا در فواصل 120mاز یکدیگر
تعبیه شود. اگر تغییرات دمایی گسترده ای در ساختمان تاثیر گذار نیست،
این فواصل را می توان تا 150m افزایش داد.
در ساختمانهایی که دارای چندین دهانه اند علاوه بر درزهای انبساطی عرضی باید در طول نیز این تمهیدات در صورت نیاز اجرا شود.
ساختمانهایی که دارای عرض بیشت m 150 و یا دارای بیش از 5 دهانه اند باید دارای درز انسباط طولی باشند.
درزهای انبساط ترجیحا باید به وسیله ستون های دوبله مستقل طراحی و اجرا شوند.
بین ساختمان های طویل و ساختمانهای متقاطع با آنها در پلان و یا بین ریل های جرثقیل طویل و ریل های متقاطع باید درز انبساط در نظر گرفته شود.
به طور کلی، در هنگام ساخت باید ملاحظات اجرایی درزهای انبساطی در نظر گرفته شود.
برای تعبیه درزهای انبساطی همانطور که عنوان شد
می توان با ایجاد ستون های دوبله در محل هایی که طبق ضوابط باید درزهایی تعبیه شوند
از پیوستگی سراسری قلب جلوگیری به عمل آورد.
بدین ترتیب با جداسازی قاب می توان این مشکل را برطرف نمود.
در غیر این صورت باید نحوه اتصالات و پوشش سقف در محلهای مشخص شده به نحوی باشد
که از تنش های ایجاد شده جلوگیری نمود اتصالات پرلین به اجزای سقف باید به صورت سوراخ های لوبیایی باشد
تا امکان حرکت وجود داشته باشد. نکات اجرایی و نحوه نصب این اتصالات باید به طور کلمل رعایت شود.
در شرایط خاص که به هر دلیل امکان تعبیه درزهای انبساط در فواصل پیش گفته مقدور نباشد،
لازم است که تحلیل سازه تحت اثر تغییرات درجه حرارت مورد انتظار در محل ساختمان انجام شود.
میزان At مورد استفاده در این تحلیل بستگی به حداکثر تغییرات سالیانه دما در منطقه و نیز دمای محیط در هنگام نصب و اجرای ساختمان دارد. مقادیر At مابین 30 تا 40 درجه سانتیگراد در ایران، معمولا مورد استفاده گرار می گیرد.
در موارد خاص که نیاز ب دقت بیشتری در این زمینه باشد لازم است از کارفرمای طرح استعلام گردد.
پی ها
قابهای شیبدار پی از اهمیت خاصی برخوردار است.
چرا که پی ها معمولا دچار رانش افقی هستند، در حالی که بار قائم آنها چندان بزرگ نیست.
برای مثال برای قابهای تک دهانه با ارتفاع کوتاه و شیب سقف اندک، نیروی قابل توجهی به صورت افقی به پی وارد می شود.
برای جلوگیری از رانش پای قاب و پی باید پیش بینی های لازم انجام شود.
در مواردی با گذاشتن کش های فلزی که در بتن دفن شده اند
و یا شناژهای معمولی ساختمانی می توان از این رانش جلوگیری بعمل آورد.
تجربه نشان داده است که در عمل، اینگونه تمهیدات یا بسیار پرخرج هستند
و یا بر اثر سهل انگاری در هنگام اجرا بی فایده می باشند.
استفاده از فشار غیر محرک(Passive) خاک میتوان در این موارد بدون آنکه هزینه اضافه ای تحمیل شود موثر باشد.
مهاربندی سقف
این موضوع در همه حال و بدون توجه به نوع قاب بندی ساختمان (مثلا قابهای صلب تیر ورق و خرپایی یا قابهای مهار شده) صادق است.
مهاربندی سقف به نیروهای جانبی جرثقیل اجازه می دهد که به قاب های کناری نیز برسد
این انتقال بار جانبی باعث کاهش لنگرهای ستون قاب بارگذاری شده خواهد شد.
به هر حال باید توجه کرد که در سازه های با قاب صلب، لنگرهای قاب نمی تواند بیش از لنگرهای حاصل از باد کاهش داده شود.
در شکل های 9-4 و 9-5، زیر مفاهیم استفاده از مهاربندی سقف برای انتقال بار جانبی جرثقیل در ستونها نشان داده شده است.
براثر بار باد، تمام قابها و ستون ها یکنواخت جابجا می شوند.
شکل(9-4) در ساختمان جرثقیل دار بدون مهاربندی سقف بارهای جانبی جرثقیل به یک ستون منتقل شده
و تغییر مکان ستون منفرد در قاب بارگذاری شده اتفاق می افتد شکل(9-5)
اضافه کردن مهاربندی سقف باعث تقسیم بار بین قابها می شود.
به این نحو که ستون های مجاور قاب بارگذاری شده وادار به حرکت جانبی شده و بارها بین آنها تقسیم خواهند شد شکل (9-6)
از تحلیل این مسئله به وسیله کامپیوتر دیده شده است که می توان فرض کرد
که دو قاب مجاور قاب بارگذاری شده و همان اندازه حرکت می کنند.
چون سختی مهاربندی سقف در انتقال بار به قابهای مجاور بسیار مهم است،
بهتر است که برای اعضای مهاربندی به جای میلگرد از نبشی یا مقطع t استفاده شود.
انواع مهاربندی هایی که در ساختمانهای صنعتی استفاده می شود،
می توان به صورتی که در شکل های 9-7 دیده می شود تقسیم بندی نمود.
- – N
قطعات قطری متناوبا کششی یا فشاری هستند. این قطعات را باید برای کمانش طراحی نمود.
-
– K
مثل Nمی باشد، ولی طول کمانش آن کمتر است. لیکن تعداد گره ها بیشتر است.
- -در این صورت، نیروهای افقی را قاب دو طبقه ( که خود پایدار است) به صورت خمش منتقل می کند.
ولی غالبا مهاربندی به صورت ضربدری یا K هم لازم است تا تغییر شکل های جانبی کم شود.
- -در این سیستم، انتقال نیرو به صورت برش دیوار برشی و یا دیوار باربر صورت می گیرد
لیکن به این نوع مهاربندی به دلیل اینکه ممکن است در آینده توسط بهره بردار برداشته شود و
در ساختمانهایی با جرثقیل به دلیل ارتعاش ساختمان نمی توان زیاد اعتماد داشت، کلا پیشنهاد نمی گردد.
-
-در این نوع مهاربندی نیز قطعات مهاربندی تحت کشش یا فشار می باشند.
- -وقتی که برای مهاربندی از شبکه ضربدری استفاده میکنیم،
فرض می شود که بارهای وارده در هر طرف فقط به وسیله اعضای مورب کششی تحمل می شوند،
در حالی که اعضای فشاری باری را تحمل نمی کنند.
جهت مطالعه سایر مطالب به بلاگ مراجعه نمایید